Left Right

Wanbetaling en Algemene voorwaarden : enkele praktische tips

Jun 18, 2014 | bodeloadvocaten | Uncategorized | No Comments

Het kantoor krijgt regelmatig de vraag van ondernemers wat zij kunnen doen tegen wanbetalers.

Vaak dienen wij dan te antwoorden dat spijtig genoeg niemand die zich in het economisch verkeer begeeft, immuun is voor wanbetalers. Een toverformule om u tegen wanbetalers te beschermen bestaat niet.

Aan de hand van een aantal praktische tips kan u als ondernemer dit risico evenwel zo veel als mogelijk beperken.

Deze bijdrage is evenwel geen juridisch advies. Iedere individuele zaak vraagt immers steeds advies op maat. Deze bijdrage wordt bovendien geschreven op basis van het vigerende recht op het ogenblik van publicatie en heeft geenszins de ambitie om volledig te zijn.

Een eerste tip die wij kunnen geven is alvast zeer voor de hand liggend, namelijk: laat u op voorhand betalen, of zorg ervoor dat het gevraagde voorschot is afgestemd op de reële kosten voor u als verkoper van de handelstransactie.

Een tweede tip is steevast: zorg voor goede en sluitende algemene voorwaarden.

Maatwerk

Met betrekking tot algemene voorwaarden moet worden opgemerkt dat het opstellen van algemene voorwaarden maatwerk is. De voorwaarden mogen dan wel algemeen zijn, universeel zijn ze allerminst. Algemene voorwaarden dienen immers steeds te zijn afgestemd op uw concrete onderneming en rekening houden met de werking in de praktijk van de onderneming. Laat u dus nooit verleiden om mooi ogende algemene voorwaarden van een andere onderneming te kopiëren en zelf te gebruiken.

Leesbaarheid

Als ondernemer mag u ook niet beschaamd zijn over uw algemene voorwaarden. Neem er dan ook niets in op dat niet billijk is. Zorg er ook steeds voor dat de voorwaarden worden afgedrukt in een voldoende grote en leesbare lettergrootte. Zo voorkomt u betwisting achteraf.

Zorg er verder ook voor dat op de voorzijde, bij voorkeur met benadrukking, van uw geschriften (bestelbonnen, facturen, …) expliciet wordt verwezen naar de algemene voorwaarden die op de achterzijde zijn vermeld.

Stilzwijgende aanvaarding

Gemeenzaam wordt wel eens gedacht dat het niet protesteren van een factuur binnen een redelijke termijn, de aanvaarding ervan inhoudt, daarin begrepen de algemeen voorwaarden op de achterzijde vermeld.

Deze regel moet echter worden genuanceerd.

De rechtspraak aanvaardt inderdaad dat de niet (tijdig) betwiste factuur bewijs oplevert van de handelstransactie waarop ze betrekking heeft, doch deze bewijsregel geldt in principe enkel tussen handelaren. Bovendien dient men daarbovenop nog te bewijzen dat er tussen de handelaren regelmatige handelstransacties plaatsvonden. Indien de tegenpartij dus een particulier is of een handelaar waarmee slechts eenmalig of occassioneel handel wordt gedreven, dan geldt dit vermoeden in principe niet. In dat geval zal u als verkoper/aannemer in principe moeten bewijzen dat de klant/bouwheer voorafgaandelijk kennis heeft genomen van de algemene voorwaarden en deze ook heeft aanvaard.

Geldigheid

In de algemene voorwaarden kan u ook niet om het even welke bepaling opnemen. Zo bevat bijvoorbeeld de Wet Marktpraktijken (en het toekomstige Wetboek Economisch recht) een lijst van bedingen die verboden of onrechtmatig zijn.

Indien u een dergelijk beding opneemt in uw algemene voorwaarden, dan kan deze worden aangevochten voor de rechter.

Het voorkomen van een verboden of onrechtmatig beding, maakt echter de gehele overeenkomst in haar totaliteit niet ongeldig. U zal enkel het beding niet kunnen tegenwerpen aan de klant/bouwheer.

Klachtentermijn

Een veel voorkomende fout in algemene voorwaarden is het voorzien van een te korte klachtentermijn. Zorg ervoor dat de termijn steeds redelijk is en in functie van de gebruiken binnen uw sector.

Eigendomsvoorbehoud

Het voorzien van een eigendomsvoorbehoud in de algemene voorwaarden, indien u producten verkoopt, is ook interessant en biedt extra zekerheden in geval van wanbetaling. In principe kan u dan immers het verkochte goed dat nog niet volledig is betaald gaan terughalen bij de koper. Zonder eigendomsvoorbehoud kan dit in principe niet.

Een clausule van eigendomsvoorbehoud moet evenwel steeds met de nodige zorgvuldigheid worden opgesteld.

Het opnemen van een aantal verplichtingen in hoofde van de koper met betrekking tot het zichtbaar maken op het product dat er een eigendomsvoorbehoud op rust naar derden toe is eveneens aan te raden.

U doet er ook goed aan de clausule binnen de algemene voorwaarden extra te benadrukken.

Intresten en schadebedingen

Indien u intresten en schadebedingen opneemt in uw algemene voorwaarden, dan bent u daarin ook best gemodereerd. Indien u een te hoge intrest vraagt, dan kan deze door de rechtbank worden herleid. Bepaalde rechtbanken veroordelen de eiser zelfs tot een deel van de gerechtskosten, indien zij de te hoge intresten moeten matigen.

Om te bepalen wat billijk is kan worden verwezen naar de Wet op de betalingsachterstal bij handelstransacties, dewelke voor de tweede helft van 2014 een intrestvoet voorziet van resp. (afhankelijk van het geval) 7,5 % of 8,5 %. Ter vergelijking bedraagt de gewone wettelijke intrest voor 2014 slechts 2,75 % …

Opeisbaarheid

Verder kan u in uw algemene voorwaarden ook best voorzien dat in geval van wanbetaling, eveneens alle overige facturen opeisbaar worden, zelfs indien deze nog niet vervallen zouden zijn. Op die manier vermijdt u dat u dient te wachten met de gerechtelijke invordering tot wanneer alle facturen effectief zijn vervallen. Dit is niet zonder belang indien u vreest dat uw medecontractant in moeilijkheden lijkt te geraken.

Forumbeding

Een zorgvuldige formulering van het beding dat bepaalt dat een bepaalde rechtbank territoriaal bevoegd is om kennis te nemen van het geschil is eveneens belangrijk. Bij een vage omschrijving loopt u immers het risico dat de gevatte rechter zich onbevoegd zal verklaren. Deze problematiek is zeker aan de orde voor geschillen met een kleine waarde die voor de Vrederechter moeten worden gebracht.

Een clausule in de zin van “Alleen de rechtbank van Gent is bevoegd om kennis te nemen van het geschil”, is een voorbeeld van een slecht geformuleerd forumbeding.

Vanaf 1 april 2014 werden de gerechtelijke arrondissementen bovendien hertekend. De algemene voorwaarden zullen hieraan dan ook moeten worden aangepast.

Netting-beding

Indien u overwegend handelstransacties sluit met ondernemingen (B2B), dan is het opnemen van een netting-beding ook interessant.

Een netting-beding is een clausule waarbij op contractuele basis schuldvorderingen worden verrekend tussen twee of meer partijen op basis van “schuldvergelijking” of “schuldvernieuwing”, zodat de partijen enkel nog netto-saldi moeten voldoen.

Een netting-beding heeft een aantal nuttige functies. Vooreerst vermindert het de betalingsstromen tussen partijen. Immers, daar telkens slechts een netto- saldo verschuldigd is, behoeft een partij niet telkens haar individuele schulden volledig te betalen aan de wederpartij. Dat impliceert ook dat de transactiekosten voor partijen verminderen en de behoefte aan liquiditeiten daalt. Daarnaast beperkt netting het kredietrisico. Netting brengt ook mee dat het systeemrisico, i.e. het risico op domino-faillissementen, aanzienlijk wordt verminderd. De belangrijkste functie van een netting-beding is echter waarschijnlijk de zekerheidsfunctie: door middel van een netting-overeenkomst kan men immers de mogelijkheid tot verrekening van wederzijdse schuldvorderingen ná faillissement veilig te stellen. Zonder netting-beding loopt u immers het risico dat u uw schuld aan de gefailleerde toch integraal zal moeten betalen in het faillissement, daar waar uw schuldvordering op de gefailleerde oninvorderbaar zal blijken te zijn.

Zekerheden en onderzoek naar de kredietwaardigheid

Naast het opstellen van goede algemene voorwaarden zijn er eveneens tal van mogelijkheden om extra waarborgen tot betaling te bekomen. Enkele voorbeelden: borgstelling, bankgarantie, documentair krediet, kredietverzekering, factoring, …

U kan tevens vooraf nagaan of uw contractspartij kredietwaardig is. Naast een aantal betalende opties, zijn er ook een aantal gratis “hulplijnen” waaruit reeds veel informatie kan worden gehaald.

Axel Brugman
Advocaat

Comments are closed.