Het is een veel gestelde vraag of werkgevers het ontslag van een werknemer dienen te motiveren.
Tot nu toe is dit niet verplicht voor Belgische werkgevers. Al dient meteen opgemerkt te worden dat België op dit punt de uitzondering op de regel is.
Zoals genoegzaam bekend is bestaat de mogelijkheid voor bedienden om zich tot de rechtbank te wenden indien zij vinden dat de werkgever onterecht is overgegaan tot ontslag. Indien de werknemer slaagt in de bewijslast die terzake op hem rust, dan kan deze aanspraak maken op een schadevergoeding vanwege de werkgever (bovenop de normale opzegvergoeding).
Voor arbeiders bestaat een nog verregaander beschermingsmechanisme. Indien een arbeider meent onterecht te zijn ontslaan, dan is het aan de werkgever om te bewijzen dat dit ontslag niet willekeurig was. Slaagt de werkgever niet in deze bewijslast, dan heeft die arbeider recht op een schadevergoeding ten belope van zes maanden loon.
Naar aanleiding van het akkoord over het eenheidsstatuut werd beslist om ook dit verschil in behandeling tussen bedienden en arbeiders weg te werken. De bedoeling bestaat erin om met deze nieuwe regeling willekeurige ontslagen te vermijden.
Bonden en werkgevers bereikten een akkoord over een cao met betrekking tot de nieuwe regeling inzake ontslagmotivering. Voortaan zullen ontslagen werknemers (arbeiders en bedienden) hun werkgever kunnen vragen om schriftelijk mee te delen wat de reden van hun ontslag is. Indien de werkgever daar niet op in gaat dan zal hij in ieder geval bovenop de normale opzegvergoeding dienen over te gaan tot uitbetaling van twee weken loon.
Indien de werknemer meent dat de werkelijke reden voor het ontslag niet deze is die door de werkgever werd opgegeven, dan kan de werknemer zich tot de rechtbank wenden. De werkgever van zijn kant zal dienen te bewijzen dat het wel de werkelijke reden is van het ontslag. Kan de werkgever geen bewijzen voorbrengen die de door hem opgegeven reden voor ontslag staven, en maakt de werknemer aannemelijk dat het inderdaad niet om de werkelijke rede gaat, dan komt de werkgever in de problemen en kan hij veroordeeld worden tot het betalen van een schadevergoeding van drie tot zeventien weken loon. Het is de rechter die de gepaste schadevergoeding zal bepalen.
Er is evenwel sprake van enkele uitzonderingen op de nieuwe regel. Zo zou er geen reden van ontslag moeten worden opgegeven bij een ontslag binnen de eerste zes maanden na tewerkstelling. Ook voor uitzendarbeid en studentenarbeid zou de nieuwe regel niet gelden.